Routinematige röntgenfoto’s voor knieartrose zijn niet alleen onnodig voor de diagnose, maar kunnen er ook patiënten toe beïnvloeden om voortijdig een gewrichtsvervangende operatie te overwegen. Uit een nieuwe studie blijkt dat patiënten die röntgenfoto’s van hun knieën zien, aanzienlijk vaker denken dat ze een operatie nodig hebben, zelfs als niet-chirurgische behandelingen geschikter zouden zijn.
Het probleem met beeldvorming
Artrose (OA) is een veel voorkomende gewrichtsaandoening, die vaak voortkomt uit het natuurlijke verouderingsproces, een hoog lichaamsgewicht of eerdere verwondingen. Hoewel velen pijn en beperkte mobiliteit ervaren, correleert de omvang van de gewrichtsschade die zichtbaar is op een röntgenfoto niet met de mate van pijn die iemand voelt. Sommige mensen met minimale gewrichtsveranderingen ervaren ernstige symptomen, terwijl anderen met substantiële veranderingen weinig ongemak ervaren.
Desondanks wordt bijna de helft van de nieuwe knieartrosepatiënten in Australië nog steeds verwezen voor beeldvorming, wat de gezondheidszorg jaarlijks meer dan A$104,7 miljoen kost. Dit is in strijd met klinische richtlijnen, die een diagnose aanbevelen op basis van leeftijd (45+) en symptomen – pijn bij activiteit en minimale ochtendstijfheid.
Hoe röntgenstralen percepties veranderen
Onderzoekers voerden een onderzoek uit onder 617 Australiërs, waarbij ze willekeurig een van de drie hypothetische doktersconsulten mochten bekijken. De ene groep kreeg een klinische diagnose zonder röntgenfoto’s, terwijl de andere twee röntgenfoto’s kregen, waarbij de ene groep de beelden liet zien. De resultaten waren opvallend: deelnemers die hun röntgenfoto’s zagen, hadden een 36% hogere overtuiging dat een knievervangende operatie noodzakelijk was.
Ze zagen lichaamsbeweging ook als potentieel schadelijk en uitten een grotere angst voor verslechtering van hun toestand. Dit is waarschijnlijk te wijten aan de algemene misvatting dat artrose eenvoudigweg ‘slijtage’ is, waardoor mensen aannemen dat zichtbare schade chirurgische ingrepen vereist.
Waarom dit belangrijk is
Het onderzoek wijst op een gevaarlijke trend: een te groot vertrouwen in beeldvorming kan onnodige angst en de vraag naar invasieve procedures aanwakkeren. Een knievervangende operatie is kostbaar (meer dan 3,7 miljard dollar in Australië in 2020-21) en brengt risico’s met zich mee, zoals infecties en bloedstolsels. Effectieve, minder invasieve behandelingen omvatten voorlichting, lichaamsbeweging, gewichtsbeheersing en pijnmedicatie.
“Onze bevindingen onderstrepen het belang van het vermijden van onnodige röntgenfoto’s bij artrose van de knie. Het veranderen van de klinische praktijk kan een uitdaging zijn, maar het verminderen van deze scans zou de angst van de patiënt kunnen verminderen, ongerechtvaardigde chirurgische zorgen kunnen voorkomen en de gezondheidszorgkosten kunnen verlagen.”
De focus moet verschuiven van het ‘repareren’ van gewrichtsschade naar het beheersen van symptomen en het verbeteren van het functioneren via bewezen niet-chirurgische methoden. Als u knieartrose heeft, onthoud dan dat routinematige röntgenfoto’s niet nodig zijn voor diagnose of behandelingsbeslissingen.
Uiteindelijk versterkt dit onderzoek dat de perceptie van patiënten en behandelbeslissingen krachtig worden beïnvloed door wat ze zien, zelfs als het medische bewijs dit niet ondersteunt.
